موانع مسئولیت کیفری

شخصی که با سوء نیت یا تقصیر جزایی، مرتکب عمل مجرمانه یعنی عملی که از طرف قانون جرم شناخته شده، میشود، با آنکه ظاهرا یًا واقعاً سه عنصر تشکیل دهندة جرم مجتمعاً مصداق پیدا میکند، مع هذا در پارهای از موارد شخص از مجازات معاف خواهد شد. مقنن اسلامی در قانون مجازات اسلامی جدید عوامل مانع مسئولیت کیفری و عوامل موجهه جرم تأسیس حقوقی را در از ماده 146 لغایت 159 به « موانع مسئولیت کیفری » هم ادغام نموده و در فصل دوم بخش چهارم قانون تحت عنوان بحث موارد مختلف آن پرداخته است. موانع مسئولیت ماهیتاً عبارتند از عوامل یا کیفیاتی که مبانی و شرایط مسئولیت یعنی از بین بردن « رفع » اصطلاح غلطی است چرا که « عوامل رافع مسئولیت کیفری » کیفری را مختل میکنند. عنوان موجود یا آثار آن، در حالی که اگر این عوامل وجود داشته باشند، مسئولیت کیفری به وجود نمیآید تا رفع شود. کسی که شرایط مسئولیت در او مختل باشد از نظر کیفری مسئول نیست. بنابراین، عوامل و شرایطی که مبانی و ارکان مسئولیت را مختل کرده و در هم میریزند، مانع شکل گیری مسئولیت کیفری میشوند.